Veliš

Dziś na wzgórzu można zobaczyć tylko kilka pozostałości przypominających niegdyś potężny gotycki zamek. Całe wzgórze jest ponadto rozczłonkowane dużym kamieniołomem bazaltu. Obecnie turyści wchodzą na wzgórze Veliš przede wszystkim po to, by podziwiać szerokie okolice. Z jego szczytu można podziwiać oś kompozycji krajobrazowej Wallensteina oraz oglądać kaplice Ogrodu Maryjnego. Na szczycie Veliš stoi widoczna z daleka mała wieżyczka owiana różnymi mitami. Nie jest to ani pozostałość zamku, ani wieża wydobywcza, obserwatorium wojskowe, ani też niedobudowana wieża widokowa. Prawda jest o wiele prostsza i mniej tajemnicza. To murowany słup obserwacyjny punktu trygonometrycznego. 

​Na szczycie Veliš w dawnych czasach stał gotycki zamek o tej samej nazwie. W swoim czasie był to jeden z najbardziej umocnionych zamków w Czechach. O jego znaczeniu świadczy też fakt, że przez długi czas przechowywana w nim była Kompaktata Bazylejska. Losy zamku zostały przypieczętowane w 1658 roku, gdy zapadła decyzja o jego zburzeniu, by w razie wojny nie mógł służyć jako schronienie dla obcych wojsk. Jezuici z Jiczina zgodzili się, by kamienie ze zburzonego zamku wykorzystać do budowy pałacu w Milíčevsi i dworu w miejscowości Staré Místo. Kształt zamku w czasach jego największej świetności możemy sobie wyobrazić dzięki rysunkowi, który powstał około 20 lat po jego zburzeniu. Rysunku nie trzeba nawet szukać w książkach, ponieważ znajduje się na jednym z budynków, które mijamy przed podejściem na szczyt Veliš. Obecnie na szczycie niewiele pozostało z dawnych budowli, całe wzgórze jest porozcinane dużym kamieniołomem bazaltu i niemal niemożliwe jest zidentyfikowanie dokładnego wyglądu kompleksu zamkowego.